Νομικό Πλαίσιο

Η νομοθεσία σχετικά με την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, όπως πλέον ονομάζεται, με τον πληρέστερο και σαφέστερο αυτόν όρο (που περιλαμβάνει και την εξωσωματική γονιμοποίηση), θεωρείται ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, ακριβώς επειδή πρόκειται για ένα λεπτό θέμα, που απασχολεί τους ειδικούς τα τελευταία χρόνια και που εγείρει αρκετά νομικά αλλά και ηθικά ζητήματα.

Αυτή τη στιγμή στη χώρα μας υπάρχει ο νόμος 3089 του 2002, που ασχολείται με κάποια από αυτά τα ζητήματα και ουσιαστικά εισάγει δύο πολύ μεγάλες νομοθετικές καινοτομίες: επιτρέπει τη γονιμοποίηση με το σπέρμα του συζύγου, ακόμα και μετά το θάνατο του τελευταίου και επίσης προβλέπει τη δυνατότητα υποκατάστατης (παρένθετης) μητρότητας, δηλαδή δίνεται η δυνατότητα να κυοφορήσει μία άλλη γυναίκα -αφού έχει υποβληθεί σε ιατρικές και ψυχολογικές εξετάσεις- το γονιμοποιημένο ωάριο ενός ζευγαριού που επιθυμεί να αποκτήσει παιδί με υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και δεν έχει άλλη επιλογή (με την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρχει οικονομική συναλλαγή, εκτός βέβαια από τα έξοδα της γυναίκας που θα κυοφορήσει το παιδί για εξετάσεις, απώλεια εργασίας κ.λπ.).

Πρόσφατα, στις 27 Ιανουαρίου 2005, δημοσιεύτηκε και ο νόμος 3305/2005 σχετικά με την εφαρμογή της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, που ξεκαθαρίζει αρκετά ζητήματα σχετικά με την εξωσωματική γονιμοποίηση, θέτει συγκεκριμένες διοικητικές και ποινικές κυρώσεις για τις όποιες παραβάσεις και προβλέπει τη σύσταση Ανεξάρτητης Διοικητικής Αρχής, που θα υπάγεται στον Υπουργό Υγείας και θα έχει ως στόχο να επιβλέπει και να ελέγχει όλες τις διαδικασίες. Επίσης, η Ανεξάρτητη αυτή Διοικητική Αρχή θα ζητήσει την καταγραφή (με τα σχετικά έγγραφα εγκυρότητας και νομιμότητας) όλων των μονάδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής που λειτουργούν στη χώρα μας, καθώς επίσης και όλων των τραπεζών κρυοσυντήρησης (σπέρματος).

Γενικά, σύμφωνα με την υπάρχουσα νομοθεσία:

• Επιτρέπεται η προεμφυτευτική διάγνωση για ιατρικούς λόγους, αφού έχουν ακολουθηθεί συγκεκριμένες διαδικασίες (ειδικές άδειες κ.λπ.), ώστε να αποφεύγεται η γέννηση παιδιών που θα νοσούν από κληρονομούμενες ασθένειες (π.χ. μεσογειακή αναιμία, κυστική ίνωση κ.λπ.)
• Ανύπαντρες μητέρες μπορούν να αποκτήσουν παιδί με υποβοηθούμενη αναπαραγωγή
• Δεν επιτρέπεται η επιλογή του φύλου του παιδιού που πρόκειται να γεννηθεί με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, εκτός αν πρόκειται έτσι να αποφευχθεί η μετάδοση σοβαρής κληρονομικής ασθένειας που σχετίζεται με το φύλο
• Oι δότες σπέρματος και ωαρίων θα πρέπει να είναι ενήλικοι. Oι άνδρες θα πρέπει να είναι νεότεροι από 40 ετών, ενώ οι γυναίκες δότριες ωαρίων θα πρέπει να μην έχουν συμπληρώσει τα 35 τους χρόνια. Επίσης, οι δότες υποβάλλονται υποχρεωτικά σε κλινικό και εργαστηριακό έλεγχο και δεν γίνονται δεκτοί, αν πάσχουν από κληρονομικά, γενετικά ή μεταδοτικά νοσήματα. Τέλος, η χρήση νωπού σπέρματος, που προέρχεται από τρίτο δότη, δεν επιτρέπεται
• Στην Ελλάδα, όπως και στις περισσότερες χώρες, επιτρέπεται να καταφύγει μια γυναίκα στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή μέχρι το τέλος της φυσικής της αναπαραγωγικής ικανότητας, που στη χώρα μας ορίζεται ως το πεντηκοστό έτος της ηλικίας της
• Πριν ξεκινήσει ένα ζευγάρι τη διαδικασία της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, θα πρέπει και οι δύο σύζυγοι ή σύντροφοι να υπογράψουν κοινή έγγραφη δήλωση προς το γιατρό ή τον υπεύθυνο του ιατρικού κέντρου επιλέγοντας την τύχη του γενετικού τους υλικού, που μπορεί να διατεθεί χωρίς αμοιβή σε άλλα πρόσωπα, σε ερευνητικούς ή άλλους επιστημονικούς σκοπούς ή να καταστραφεί
• Όσον αφορά στη δωρεά ωαρίων και σπέρματος, τηρείται η αρχή της ανωνυμίας μεταξύ δοτών και ληπτών

kids.in.gr