Οι Νομοθετικές Ρυθμίσεις

Οι νομοθετικές ρυθμίσεις

Ενισχύοντας την προσπάθειά σας να συνταιριάξετε το ρόλο της εργαζόμενης με εκείνον της μητέρας ο νομοθέτης σάς εξασφαλίζει προστασία από ενδεχόμενες αυθαιρεσίες της εργοδοσίας, αλλά και ευνοϊκούς όρους εργασίας, τόσο στην περίοδο της εγκυμοσύνης όσο και στο διάστημα που θα μεγαλώνετε το μικρό σας. Οι Κοινοτικές Οδηγίες επίσης και οι Διεθνείς Συμβάσεις, οι οποίες αποκτούν ισχύ νόμου, συμπληρώνουν κάθε τόσο τις παραλείψεις στη σχετική νομοθεσία. Ταυτόχρονα, την προσαρμόζουν στις ανάγκες που ολοένα δημιουργούνται, αλλά και στις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες.

Γνωρίστε τα δικαιώματά σας για να μπορέσετε να τα διεκδικήσετε επικαλούμενη τη σχετική νομοθεσία. Οι πιο σημαντικές κατοχυρωμένες από το νόμο κατακτήσεις της εργαζόμενης εγκύου είναι:

Πρόσληψη

Σύμφωνα με το Ν. 1414/84 και τον 1483/84 έχετε το δικαίωμα να προσληφθείτε στο διάστημα της εγκυμοσύνης σας. Ο εργοδότης δεν μπορεί να αρνηθεί την πρόσληψη με τη δικαιολογία ότι είστε έγκυος. Ωστόσο, μπορεί να απαιτήσει από εσάς να υποβληθείτε σε ιατρικές εξετάσεις για την έκδοση των απαραίτητων πιστοποιητικών για την πρόσληψή σας, εφόσον αυτές δεν θέτουν σε κίνδυνο ούτε τη δική σας υγεία ούτε του εμβρύου. Στην αντίθετη περίπτωση, θα προσληφθείτε χωρίς την ιατρική αυτή βεβαίωση και θα προσκομίσετε τα πιστοποιητικά μετά τη λήξη της λοχείας.

Απόλυση

Σύμφωνα με το Ν. 1082/80 ο εργοδότης δεν έχει το δικαίωμα να σας απολύσει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σας και για ένα χρόνο μετά τον τοκετό ή για μεγαλύτερο διάστημα, αν τυχόν αρρωστήσετε και η ασθένειά σας οφείλεται στην εγκυμοσύνη ή τον τοκετό. Ωστόσο, ο εργοδότης μπορεί να σας απολύσει, αν συντρέχει σπουδαίος λόγος, όπως για παράδειγμα το κλείσιμο της επιχείρησης, ένα πειθαρχικό παράπτωμα ή η πλημμελής και μειωμένη εκπλήρωση των καθηκόντων σας. Δεν έχει όμως το δικαίωμα να σας απολύσει, επειδή μειώθηκε η απόδοσή σας στη δουλειά εξαιτίας της εγκυμοσύνης σας.

Άλλωστε, ο εργοδότης σας δεν μπορεί να σας διώξει, ακόμα κι αν δεν γνώριζε ότι είστε έγκυος και πληροφορηθεί το γεγονός με αφορμή την απόφασή του να σας απολύσει.

Άδεια μητρότητας

• Στον ιδιωτικό τομέα

Είναι άδεια με αποδοχές και στην περίοδο αυτή δεν είναι δυνατόν να απολυθείτε. Όταν επιστρέψετε στη δουλειά σας, θα αναλάβετε τα συνηθισμένα σας καθήκοντα.

Την προστασία και την απουσία σας από την εργασία σας στη διάρκεια της εγκυμοσύνης προβλέπουν ο Ν.1302/1982 -με τον οποίο η 103/11952 Διεθνής Σύμβαση Εργασίας αναφέρεται στη μητρότητα και τον τοκετό της εργαζομένης γυναίκας-, τα άρθρα 15 του Ν.1483/84 και 9 του Ν. 2224/94, καθώς και το άρθρο 7 της από 9.6.1993 και 23.5.2000 Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.

Έτσι δικαιούστε άδεια μητρότητας δεκαεφτά εβδομάδες, άσχετα με το χρόνο προϋπηρεσίας σας ή την επαγγελματική σας ιδιότητα. Τις οκτώ εβδομάδες πρέπει να τις πάρετε πριν από τον τοκετό και τις υπόλοιπες εννιά μετά από αυτόν. Η τήρηση των χρονικών αυτών διαστημάτων είναι υποχρεωτική. Στην περίπτωση που γεννήσετε πρόωρα, θα πάρετε το υπόλοιπο της άδειας μετά τον τοκετό, έτσι ώστε ο χρόνος της να φτάνει συνολικά τις δεκαεφτά εβδομάδες. Για να πάρετε άδεια μητρότητας, πρέπει να προσκομίσετε στον εργοδότη σας ιατρικό πιστοποιητικό, το οποίο να δηλώνει την πιθανή ημερομηνία του τοκετού.

• Στο δημόσιο τομέα

Αν εργάζεστε στο δημόσιο, σύμφωνα με τον ισχύοντα υπαλληλικό κώδικα (Ν.2683/1999) οι ρυθμίσεις που σας αφορούν ορίζονται στο άρθρο 52, παρ. 1, με τίτλο «Άδεια Μητρότητας», ως εξής: «Στις υπαλλήλους οι οποίες κυοφορούν χορηγείται άδεια μητρότητας με πλήρεις αποδοχές δύο (2) μήνες πριν και τρεις (3) μετά τον τοκετό. Η άδεια λόγω κυοφορίας χορηγείται ύστερα από βεβαίωση του θεράποντα γιατρού για τον πιθανολογούμενο χρόνο τοκετού».

Άδεια θηλασμού

• Στον ιδιωτικό τομέα

Είναι άδεια με αποδοχές, την οποία δικαιούστε για το θηλασμό και τις αυξημένες φροντίδες του νεογέννητου. Το ωράριό σας μειώνεται κατά μία ώρα την ημέρα, μέχρι το παιδί να γίνει ενάμισι χρόνων. Έτσι, για τριάντα μήνες από τη γέννησή του μπορείτε να πηγαίνετε στη δουλειά σας ή να φεύγετε μία ώρα νωρίτερα από το κανονικό ή να διακόπτετε για μία ώρα κατά τη διάρκεια της εργασίας σας.

Έχετε επίσης την εναλλακτική δυνατότητα -σε συμφωνία με τον εργοδότη σας- το καθημερινό σας ωράριο να μειώνεται κατά δύο ώρες την ημέρα για τους πρώτους δώδεκα μήνες και κατά μία ώρα για τους υπόλοιπους έξι.

Ο εργοδότης δεν μπορεί να σας αρνηθεί αυτό το δικαίωμα ούτε να σας ανταμείψει λιγότερο, επειδή θα απουσιάζετε μία ώρα ή δύο, ανάλογα με τη συμφωνία σας .

Την άδεια απουσίας για λόγους φροντίδας του παιδιού σας δικαιούται και ο πατέρας του, εφόσον δεν τη χρησιμοποιήσετε εσείς. Στην περίπτωση αυτή θα χρειαστεί να προσκομίσει στον εργοδότη του σχετική βεβαίωση από το δικό σας εργοδότη.

• Στο δημόσιο τομέα

Σύμφωνα με το άρθρο 53, παρ.2 του Ν.2638/1999, έχετε άδεια θηλασμού δύο ώρες την ημέρα μέχρι να γίνει το παιδί δύο ετών και μία ώσπου να γίνει τεσσάρων. Εναλλακτικά, αν δεν κάνετε χρήση του μειωμένου ωραρίου για τη φροντίδα του μικρού σας, δικαιούστε εννέα μήνες άδεια με αποδοχές.

Επιδόματα μητρότητας

Είναι οι αποδοχές που δικαιούστε κατά το διάστημα της άδειας μητρότητας, οι οποίες εξαρτώνται από το αν είστε ασφαλισμένη και σε ποιο ταμείο. Αν εργάζεστε στον ιδιωτικό τομέα και είστε ασφαλισμένη στο ΙΚΑ, δικαιούστε επίδομα μητρότητας:

• Από τον εργοδότη

Αποδοχές δεκαπέντε ημερών, αν έχετε απασχοληθεί στον εργοδότη αυτόν από δέκα ημέρες μέχρι ένα χρόνο.

Αποδοχές ενός μήνα, αν έχετε απασχοληθεί στον εργοδότη αυτόν πάνω από ένα χρόνο.

Από το ΙΚΑ

• Αποδοχές σαράντα εννέα ημερήσιων επιδομάτων πριν και άλλων τόσων μετά τον τοκετό, εφόσον έχετε συμπληρώσει τουλάχιστον διακόσια ημερομίσθια τα δύο τελευταία χρόνια πριν από τον τοκετό.
• Επίδομα τοκετού για να αντιμετωπιστούν τα έξοδα του μαιευτηρίου, με την προϋπόθεση ότι είχατε εργαστεί τουλάχιστον πενήντα ημέρες τον προηγούμενο χρόνο πριν από τον τοκετό.

Πρέπει να προσκομίσετε στο υποκατάστημα του ΙΚΑ της περιοχής σας:

• Γνωμάτευση γιατρού με την πιθανή ημερομηνία τοκετού.
• Βιβλιάριο ενσήμων.
• Βιβλιάριο ασθενείας ΙΚΑ.
• Βεβαίωση από τον εργοδότη για αποχή από την εργασία.

Από τον ΟΑΕΔ

• Συμπληρωματικό επίδομα, αν οι εργοδοτικές παροχές, όπως και αυτές του ΙΚΑ, δεν καλύπτουν τις αποδοχές που θα παίρνατε, αν εργαζόσαστε στο διάστημα αυτό.

Πρέπει να προσκομίσετε:

• Ασφαλιστικό βιβλιάριο ΙΚΑ
• Έγγραφο από τον εργοδότη σας, το οποίο να βεβαιώνει: α. τις εργασιακές σας σχέσεις, β. τη διακοπή της εργασίας σας λόγω μητρότητας, γ. το ύψος των αποδοχών σας πριν από τη διακοπή και το σύνολο των αποδοχών που θα σας έδινε αν εργαζόσαστε και δ. το χρονικό διάστημα που είχε την υποχρέωση να σας καταβάλλει αποδοχές
• Βεβαίωση του ΙΚΑ σχετικά με το συνολικό ποσό με το οποίο σας επιδοτεί

Σημείωση: Η προθεσμία για την υποβολή της σχετικής αίτησης είναι τρεις μήνες από την ημερομηνία πληρωμής από το ΙΚΑ. Στην περίπτωση που ο εργοδότης σας παραβιάσει ένα από τα δικαιώματά σας, μπορείτε να προσφύγετε στην Επιθεώρηση Εργασίας της περιοχής όπου εργάζεστε.

Από τον ΟΓΑ

Με το Ν.1541/85 χορηγείται επίδομα τοκετού και λοχείας στις αγρότισσες που είναι ασφαλισμένες στον ΟΓΑ.

Από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση

Αν είστε ανασφάλιστη ή δεν έχετε δικαίωμα να ζητήσετε επίδομα από τον ασφαλιστικό σας οργανισμό, δικαιούστε επιδότηση (μετά τον τοκετό) από το Τμήμα Κοινωνικής Πρόνοιας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης της περιοχής σας.

Πρέπει να προσκομίσετε:

• Αίτηση.
• Υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 του Ν.1599/86 ότι δεν είστε ασφαλισμένη και ότι δεν θα εργαστείτε σαράντα δύο ημέρες πριν από τον τοκετό και άλλες τόσες μετά τη γέννηση του παιδιού σας.
• Ιατρική βεβαίωση με την πιθανή ημερομηνία τοκετού.

Η άγαμη μητέρα

Η ανύπαντρη μητέρα έχει με το Ν.1329/83 εξομοιωθεί νομικά ως προς τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις με την έγγαμη μητέρα στις εργασιακές της σχέσεις. Ακόμα, λοιπόν, κι αν δεν έχετε παντρευτεί, οι νόμοι που προστατεύουν τη μητρότητα ισχύουν και για εσάς, ενώ υπάρχουν και άλλοι που ευνοούν ειδικά εσάς.