Ομιλία – Εξέλιξη του Λόγου

« 2ος Χρόνος > Ανάπτυξη

Ομιλία – Εξέλιξη του Λόγου

Κάθε παιδί έχει εξατομικευμένους ρυθμούς σε ό,τι αφορά τη γλωσσική εξέλιξη. Μερικά παιδιά αναπτύσσονται γλωσσικά και μιλούν γρηγορότερα, ενώ άλλα αργότερα. Δεν χρειάζεται να κάνετε συγκρίσεις με άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας. Όμως εσείς θα δίνετε στο παιδί όλα τα κατάλληλα ερεθίσματα για να ενθαρρύνετε τη γλωσσική ικανότητα. Μη χάνετε ευκαιρία να συνομιλείτε με το παιδί με ερωτήσεις και παιχνίδια ρόλων. Εφόσον ο παιδίατρος έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο της μειωμένης ακοής, δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείτε εάν το παιδί σας δεν εξελίσσεται γρήγορα στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας.

Ας δούμε όμως πώς εξελίσσεται ο λόγος και η ομιλία κατά το δεύτερο χρόνο:

12 έως 16 μηνών

Αρχίζει να χρησιμοποιεί αναγνωρίσιμες λέξεις και βελτιώνει συνεχώς την κατανόησή του. Συγκεκριμένα:

• Χρησιμοποιεί με συνέπεια επτά έως είκοσι πραγματικές λέξεις
• Επικοινωνεί και προσπαθεί να πάρει αντικείμενα που θέλει χρησιμοποιώντας κάποιες λέξεις σε συνδυασμό με νοήματα με τα χέρια και το σώμα του (π.χ. δείχνει ή πάει προς το αντικείμενο)
• Παράγει συχνά ήχους όπως «τ, ντ, ν, χ, π, μπ, μ».
• Αναγνωρίζει τα ονόματα σημαντικών μερών του σώματος, όπως μαλλιά, στόμα, αυτιά, κ.λπ.
• Κατανοεί και εκτελεί διπλές εντολές, όπως να βρει και να φέρει κάποιο γνωστό αντικείμενο από το άλλο δωμάτιο
• Διατηρεί το ενδιαφέρον του για δύο ή και περισσότερα λεπτά, όταν βλέπει εικόνες που του ονομάζουμε

16 έως 18 μηνών

Συνεχίζει να προσπαθεί όλο και περισσότερο να επαναλαμβάνει τις λέξεις που ακούει συχνά μέσα στο σπίτι. Συγκεκριμένα:

• Χρησιμοποιεί λέξεις περισσότερο από νοήματα, για να εκφράσει επιθυμίες και ανάγκες
• Επαναλαμβάνει λέξεις που ακούει από εμάς
• Το λεξιλόγιο αυξάνεται κατά 3 – 4 νέες λέξεις το μήνα
• Συσχετίζει νέες λέξεις σε ευρείες κατηγορίες (π.χ. φαγητά, ρούχα, ζώα)
• Προσπαθεί να τραγουδήσει απλούς σκοπούς και μελωδίες

18 έως 20 μηνών

Το παιδί μιλά όλο και περισσότερο χρησιμοποιώντας συχνά εκτός από τις πραγματικές και δικές του πρωτότυπες λέξεις. Έτσι αρκετές φορές χρειάζεται να μεταφράζετε τα λογάκια του. Συγκεκριμένα:

• Μιμείται κάποιες προτάσεις 2 ή 3 λέξεων, τις οποίες ακούει συχνά
• Μιμείται ήχους του περιβάλλοντος (π.χ. μηχανές, ζώα), όταν παίζει
• Έχει χρηστικό λεξιλόγιο τουλάχιστον 10 – 20 λέξεων
• Κατανοεί και εκτελεί σωστά προφορικές εντολές, όπως «κάτσε κάτω», «έλα εδώ», «σταμάτα» κ.λπ.
• Κατανοεί τη διάκριση μεταξύ κάποιων προσωπικών αντωνυμιών, όπως «Δώσ’ το σε αυτή», «Δώσ’ το σ’ εμένα», κ.λπ.

20 έως 24 μηνών

Σημειώνεται ένα εξαιρετικά σπουδαίο επίτευγμα, καθώς το παιδί αρχίζει αυθόρμητα να παράγει μικρές τηλεγραφικές προτάσεις. Συγκεκριμένα:

• Αναφέρεται στον εαυτό του με το όνομά του
• Προσπαθεί να μιλήσει για πράγματα που έκανε χρησιμοποιώντας ένα συνδυασμό λέξεων και δικής του γλώσσας
• Αρχίζει να χρησιμοποιεί κάποιες αντωνυμίες, αλλά κάνει ακόμα λάθη, π.χ. «Εμείς πηγάσαμε» αντί «Εμείς πήγαμε»
• Ακολουθεί ως και τρεις απλές, αλλά συνδεδεμένες εντολές
• Καταλαβαίνει κάποιες σύνθετες προτάσεις, π.χ. «Όταν θα πάμε στο σούπερ μάρκετ, θα σου αγοράσω παγωτό»
• Ακολουθεί απλές εντολές και ανταποκρίνεται σε απλές ερωτήσεις, π.χ. «Δώσε φιλάκι στο μωρό», «Πού είναι τα παπούτσια σου;»
• Αρχίζει να συνδυάζει λέξεις σε απλές προτάσεις 2 ή 3 λέξεων, π.χ. «Μαμά γάλα», «Τι είναι αυτό;», «Κι άλλο μπισκότο», «Όχι μπάλα».

Πώς να ενθαρρύνετε την εξέλιξη του λόγου

Οι γονείς θα πρέπει και το δεύτερο χρόνο να συνεχίσουν την εντατική προσπάθειά τους να μιλάνε συνέχεια στο παιδί, προκειμένου να το ενισχύσουν στη διαδικασία της γλωσσικής κατάκτησης. Ορισμένοι τρόποι, για να βοηθήσετε το παιδί είναι οι ακόλουθοι:

• Κάντε του ερωτήσεις για όλα τα πράγματα που βλέπει και κάνει. Φροντίστε όμως οι ερωτήσεις να ενθαρρύνουν το παιδί να απαντήσει με φράση ή πρόταση και να μη ζητάτε μόνο μία απλή μονολεκτική απάντηση
• Μην πιέζετε το παιδί σας να ολοκληρώνει γρήγορα τις προτάσεις του ή αντίθετα να μιλά πιο αργά
• Κάθε φορά που μιλάτε, να κάνετε παύσεις μεταξύ των προτάσεων, για να δώσετε στο μικρό σας την ευκαιρία της συμμετοχής στη συζήτηση
• Μην παραλείπετε να συμμετέχετε στο παιχνίδι του παιδιού, εκμεταλλευόμενοι την ευκαιρία να μιλήσετε μαζί του
• Προσπαθήστε να ανταποκρίνεστε στις μωρουδίστικες λέξεις που χρησιμοποιεί το παιδί, π.χ. «Μαμά άτα», με τις αντίστοιχες σωστές λέξεις και προτάσεις. Να πείτε δηλαδή: «Θέλεις να πάμε βόλτα;»
• Μη διορθώνετε το παιδί. Απλώς να απαντάτε με το σωστό τρόπο. Αν το παιδί σας λέει «τουτού», μην του πείτε: « Όχι, δεν λέγεται τουτού!». Απλώς επαναλάβετε «Ναι, είναι ένα αυτοκίνητο»
• Να αναγνωρίζετε τα χρώματα με το όνομά τους και κάνετε επαναλήψεις με κάθε αφορμή
• Ξεκινήστε να μετράτε αντικείμενα
• Χρησιμοποιήστε κινήσεις των χεριών, όπως «γνέφω αντίο», για να βοηθήσετε το παιδί να εκφραστεί
• Εισάγετε ήχους ζώων, για να συνδέσετε ένα συγκεκριμένο ήχο με μία συγκεκριμένη έννοια, π.χ. «Ο σκύλος κάνει γαβ γαβ»
• Επιβραβεύστε τις προσπάθειες του παιδιού να επικοινωνήσει, π.χ. «Τι ωραία που είπες ότι θέλεις γάλα!»
• Επεκτείνετε τις μονολεκτικές φράσεις του παιδιού σας, π.χ. «Εδώ είναι η μαμά. Η μαμά σε αγαπάει. Πού είναι το μωρό; Εδώ είναι το μωρό»
• Διαβάστε στο παιδί σας. Μερικές φορές με το διάβασμα εννοούμε την απλή περιγραφή εικόνων σε ένα βιβλίο χωρίς να ακολουθείτε τα λόγια
• Διαλέξτε βιβλία με μεγάλες πολύχρωμες εικόνες χωρίς πολλές λεπτομέρειες. Ρωτήστε το παιδί «Τι είναι αυτό;» και ενθαρρύνετέ το να ονομάσει και να δείξει γνώριμα αντικείμενα στο βιβλίο