Στη Φάση του… "Όχι"

« 2ος Χρόνος > Ψυχολογία

Στη φάση του Όχι

Το «όχι» είναι μία λέξη που σίγουρα ακούει πολύ συχνά το παιδί, μόλις αρχίζει να περπατά, καθώς το αποτρέπετε από το να αγγίζει πράγματα ή από εγχειρήματα που εγκυμονούν κινδύνους. Κάποια στιγμή, λοιπόν, το δεύτερο χρόνο της ζωής του θα παρατηρήσετε ότι και το ίδιο θα αρχίσει να χρησιμοποιεί τη λέξη «όχι» όλο και πιο συχνά. Σύντομα μάλιστα θα γίνει από τις πιο δημοφιλείς λέξεις στο λεξιλόγιό του. Οι γονείς τότε αισθάνονται ότι βρίσκονται ξαφνικά απέναντι σε μια πρόκληση: το μωρό, που μπορούσαν να το κάνουν ό,τι θέλουν ξαφνικά αρχίζει να έχει επιθυμίες και θέλει να παίρνει αποφάσεις. Τα περισσότερα παιδιά περνούν κάποια στιγμή στο δεύτερο χρόνο της ζωής τους μια φάση αρνητισμού.

Στην πραγματικότητα η φάση του «όχι» είναι η πρώτη προσπάθεια του μικρού παιδιού να διεκδικήσει περισσότερη ανεξαρτησία και να γίνει κύριος του εαυτού του. Αυτό το «όχι» στο οποίο καταφεύγει, ίσως και με το παραμικρό, είναι μια υγιής και φυσιολογική αντίδραση για την ηλικία του. Μάλιστα είναι ένας τρόπος να κατανοήσει καλύτερα τη σχέση μεταξύ αιτίου και αποτελέσματος. Δηλαδή, πολλές φορές μπορεί να πει «όχι» μόνο και μόνο γιατί θέλει να δει πώς θ’ αντιδράσετε και τι θα συμβεί, αν αρνηθεί να κάνει αυτό που του ζητάτε. Δεν είναι τόσο η περιφρονητική διάθεση που το ωθεί στην άρνηση όσο η ανάγκη να αντισταθεί σε κανόνες και περιορισμούς, καθώς όλοι γύρω του σε αυτή τη φάση τού υποδεικνύουν διαρκώς τι να κάνει.

Το «όχι» είναι μια αντίδραση του παιδιού, που μόλις έχει αρχίσει να κηρύσσει την επανάστασή του. Οι περισσότεροι γονείς έχουν την εμπειρία της συναισθηματικής αυτονόμησης του παιδιού γύρω στα δύο. Η αλήθεια είναι ότι μπορεί να επιφέρει στιγμές δοκιμασίας μέσα στην οικογένεια, καθώς ο αρνητισμός αυτός πολύ συχνά υψώνεται σαν αδιαπραγμάτευτο τείχος, ακόμα και σε πολύ απλά και αυτονόητα ζητήματα, όπως για παράδειγμα όταν θέλετε να του αλλάξετε πάνα, να το ταΐσετε ή να του φορέσετε τα παπούτσια. Μην απελπίζεστε και δείξτε υπομονή αποφεύγοντας να δείχνετε διαρκώς την εξουσία σας στο παιδί, γιατί αυτό το κάνει να αισθάνεται εντελώς αδύναμο. Λάβετε υπόψη ότι η συμπεριφορά αυτή συνήθως διαρκεί τουλάχιστον έξι μήνες και αρχίζει να υποχωρεί μετά τα δύο χρόνια, όταν δηλαδή το παιδί αρχίζει να σκέφτεται και να αντιδρά πιο ώριμα και γίνεται πιο συνεργάσιμο. Για να διευκολύνετε τη μεταξύ σας συναλλαγή μέχρι τότε, φροντίστε από νωρίς:

Να δίνετε εξηγήσεις Μπορεί να νομίζετε ότι είναι μικρό για να καταλάβει, όμως, δίνοντας κάθε φορά μια εξήγηση το παροτρύνετε να συμβιβαστεί, προετοιμάζοντας το έδαφος για μειωμένη αντιδραστικότητα την επόμενη φορά.

Δείξτε ευελιξία Προτείνοντας δύο επιλογές (όχι παραπάνω σε αυτή την ηλικία) το προτρέπετε να επιλέξει δίνοντάς του την εντύπωση ότι εκείνο έχει την εξουσία και παίρνει την τελική απόφαση. Έρευνες μάλιστα δείχνουν ότι το παιδί ασυνείδητα έχει την τάση να διαλέγει τη δεύτερη επιλογή που του προτείνετε. Έτσι, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτή την τακτική για να το καθοδηγείτε διακριτικά.

Αποσπάτε την προσοχή του Τα μικρά παιδιά ενθουσιάζονται εύκολα με το παραμικρό ερέθισμα. Τραγουδήστε ένα τραγούδι, κουρδίστε ένα παιχνίδι που παίζει μουσική, κάντε του μια γκριμάτσα για να γελάσει, παίξτε μαζί του κυνηγητό και γρήγορα το πείσμα του θα υποχωρήσει.

Έχετε υπομονή κι επιμονή Δεν είναι τόσο εύκολο να καταλάβει και να υπακούσει το μικρό στους κανόνες. Θα χρειαστεί να του το επαναλάβετε τουλάχιστον πέντε με έξι φορές, μέχρι να καταλάβει και να εμπεδώσει το μήνυμα.

Να σέβεστε κάποιες αρνήσεις αποφεύγοντας τη διαμάχη εξουσίας με το παραμικρό. Αν δεν είναι παράλογες, μπορείτε να δεχτείτε την άποψη του παιδιού σε κάποια θέματα και να του δώσετε εξουσία στο μέτρο που το παιδί μπορεί να χειριστεί. Αρκεί αυτό να μη γίνει κανόνας, γιατί τότε το παιδί θα δοκιμάζει διαρκώς μέχρι πού μπορούν να φτάσουν τα όριά σας.