Γιατί βάζει τα πάντα στο στόμα του;

Πόσο φυσιολογική είναι η συνήθεια των μωρών να βάζουν τα πάντα στο στόμα; Τι κινδύνους εγκυμονεί και ποια είναι η σωστή αντιμετώπιση από τους γονείς;

Ο Κωστάκης είναι οκτώ μηνών. Μπορεί και απλώνει το χεράκι του, παίρνει μια πλαστική μπαλίτσα από δίπλα, τη βάζει στο στόμα του και τη γλείφει με μεγάλη ευχαρίστηση. Την δοκιμάζει, την διερευνά. Η Αλίκη, ενός έτους, η οποία μόλις άρχισε να μπουσουλάει, αρπάζει ότι βρε μπροστά της και το βάζει στο στόμα. Φυσικά δεν είναι μόνο ο Κωστάκης και η Αλίκη οι οποίοι έχουν αυτή τη συνήθεια. Οποιοδήποτε παιδάκι, κοντά στον ένα με ενάμιση χρόνο, θέλει να γευτεί ότι φτάνει στα χέρια του. Γιατί, όμως, υπάρχει αυτή η τόσο έντονη συνήθεια των μωρών να βάζουν πράγματα στο στόμα τους; Μήπως υπάρχει κάποιος κίνδυνος; Και πότε αυτή η φάση θα αρχίσει να υποχωρεί;

Είναι γνωστό ότι, από την ενδομήτριο ακόμα περίοδο, το έμβρυο βάζει, αντανακλαστικά, το μεγάλο δάκτυλο στο στόμα, ενώ από τον δεύτερο μήνα της ζωής αρχίζει συστηματικά το πιπίλισματου αντίχειρα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, αρχικά τα μωρά μαθαίνουν να χρησιμοποιούν το στόμα, για να τρέφονται με γάλα από το στήθος της μητέρας ή αργότερα από το μπιμπερό για να επιβιώσουν. Μόλις λοιπόν ο εγκέφαλός τους ωριμάζει και τους επιτρέψει να πιάνουν αντικείμενα, τα φέρνουν στο στόμα, το οποίο ήδη γνωρίζουν καλά από τη σχέση του με το στήθος της μητέρας. Επειδή μάλιστα, ο βλεννογόνος του στόματος είναι πλουσιότατος σε νεύρα, πολλά μηνύματα στέλνονται από εκεί στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι πληροφορίες και κατ’ επέκταση η γνώση. Αυτή η επέκταση της γνώσης παίζει μεγάλο ρόλο στη διανοητική ανάπτυξη του παιδιού. Επομένως, μέσω του στόματος, αυτή την περίοδο της ζωής τους, τα μωρά παίρνουν πολλά ερεθίσματα για να αναπτυχθούν φυσιολογικά. Με αυτόν τον τρόπο μαθαίνουν, εκτός από το ποια γεύση έχουν τα πράγματα, το σχήμα τους και την υφή τους. Έτσι, ικανοποιούν την ενστικτώδη περιέργειά τους και την επιθυμία να εξερευνήσουν τον κόσμο που τα περιβάλλει.

Ένας άλλος λόγος που τα μωρά βάζουν πράγματα στο στόμα τους είναι για να ηρεμήσουν. Ιδίως όταν τους λείπουν άλλα οπτικά, απτικά ή ακουστικά ερεθίσματα.

Υπάρχει κίνδυνος;

Σ’ αυτή την περίοδο της ζωής του μωρού, εκτός από την εξερεύνηση του κόσμου με την βοήθεια του χεριού και του στόματος, πολλές άλλες εξελίξεις συμβαίνουν. Το μωρό συνεχίζει να ερευνά με τα ματάκια του. Κάνει την πρώτη προσπάθεια, για να περπατήσει και να επικοινωνήσει μέσω ομιλίας. Επίσης, αυξάνεται ο δεσμός με την μητέρα του, ο οποίος γίνεται πιο βαθύς και πολύπλοκος, καθώς και με τα πρόσωπα που το περιποιούνται. Συνήθως η αυτόματη κίνηση των νηπίων να βάζουν τα πάντα στο στόμα τρομοκρατεί τους γονείς. Αυτό που τους ανησυχεί περισσότερο είναι μήπως τα αντικείμενα είναι βρόμικα και μολυνθεί το παιδί ή μήπως τα καταπιεί. Οπωσδήποτε, η ανησυχία αυτή είναι σε κάποιο βαθμό δικαιολογημένη. Γι’ αυτό, τα πολύ μικρά αντικείμενα, τα κοφτερά και τα πολύ βρόμικα θα πρέπει να απομακρύνονται από το οπτικό πεδίο του παιδιού (ώστε να μην μπορεί να τα φτάσει). Κατά τ’ άλλα, αν τα αντικείμενα πληρούν τους στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής, το μωρό δεν διατρέχει άλλους κινδύνους. Γιατί έχει αποδειχθεί ότι η επαφή με τυχόν μικρόβια δεν εγκυμονεί κινδύνους μόλυνσης, εφόσον αυτά αντιμετωπίζονται από την φυσική άμυνα του οργανισμού και πολλές φορές την ενισχύουν. Όταν το παιδί αρχίσει να χρησιμοποιεί το στόμα του, για να τρώει στερεές τροφές και να επικοινωνεί με τους άλλους, η συνήθεια αυτή υποχωρεί. Σιγά σιγά, η στοματική περίοδος στην εξέλιξη του νηπίου θα περάσει για να την διαδεχτούν άλλες φάσεις εξέλιξης, που θα φέρουν άλλου είδους προβληματισμούς. Οι αμέσως επόμενες φάσεις εξέλιξης είναι:

–Η αύξηση της κινητικής ικανότητας: Σ’ αυτή την φάση αρχίζει βηματάκια με βοήθεια, γύρω στους 12 μήνες.

–Η αύξηση της ικανότητας για κατανόηση του λόγου. Μέχρι τους 12 μήνες το μωρό κατανοεί διαφορές τόνου της ομιλίας. Δηλαδή, αν το μαλώνετε ή αν του λέτε τρυφερά λογάκια. Καταλαβαίνει μερικές λεξούλες και ξεχωρίζει διάφορα πρόσωπα που μιλούν.

–Η αύξηση της ικανότητας για ομιλία. Έως το τέλος του πρώτου χρόνου της ζωής του, το παιδί μπορεί να λέει δύο τρεις λεξούλες. Πάντως, σε οποιαδήποτε φάση και να βρίσκεται το παιδί, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με κατανόηση, υπομονή, αγάπη και όχι με άγχος, φόβο και αγωνία.

Με την συνεργασία της κας Ιωάννας Δραμπέλη (παιδίατρος)