Ο μύθος της 24ωρης ευτυχίας

Από: Ελένη Χαδιαράκου

Έχουμε οικογένεια, παιδιά που λατρεύουμε και δουλειά που μας ικανοποιεί. Όμως, δεν νιώθουμε ευτυχισμένες, κι αυτό μας προκαλεί ενοχές. Το να καταρρίψουμε το μύθο της 24ωρης ευτυχίας είναι το πρώτο βήμα προς την ισορροπία.

Οικογένεια + δουλειά + υγεία + παιδιά δημιουργούν για τη σύγχρονη κοινωνία την πρότυπη εξίσωση ζωής. Τι συμβαίνει, όμως, όταν η εξίσωση αυτή κάπου καταλήγει λάθος; Και, παρόλο που δεν αισθανόμαστε ευτυχισμένες, οφείλουμε να δείχνουμε έτσι, γιατί αλλιώς οι άλλοι θα μας θεωρήσουν ανεπαρκείς; Κάποιες φορές, όλες οι γυναίκες και οι μαμάδες αυτού του πλανήτη νιώθουν ανικανοποίητες. Ε, και λοιπόν, πού είναι το κακό; Δεν είναι, άραγε, πιο απελευθερωτικό να έλεγαν: «Δεν είμαι σίγουρη πως είμαι ευτυχισμένη, αλλά δεν καταλαβαίνω γιατί θα πρέπει να νιώθω ελαττωματική γι΄αυτό».

Μεγάλες (ή μήπως) ανεκπλήρωτες προσδοκίες

Είναι, άραγε, απλώς ανικανοποίητη και κακομαθημένη η μαμά-πρότυπο της νέας χιλιετίας; Ή απλώς προβληματισμένη και φοβισμένη; Οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν πως το πρόβλημα έγκειται στο ότι τα έχουμε όλα και δεν έχουμε συνηθίσει τους εαυτούς μας ούτε σε στερήσεις ούτε σε περιορισμούς. Έτσι καταλήγουμε να επιθυμούμε όλο και περισσότερα. Η σχέση μας με τα παιδιά μας θα μπορούσε να είναι καλύτερη, η ερωτική μας ζωή πολύ πιο έντονη, το πορτοφόλι μας πιο γεμάτο. Σύντομα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι σε αυτό που ζούμε υπάρχει κάποιο λάθος, που οπωσδήποτε θα πρέπει να διορθώσουμε. Στην πραγματικότητα, με αυτό τον τρόπο όχι μόνο υποσκάπτουμε την προσωπική μας ευτυχία, αλλά δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για τη δυστυχία.

Ενοχές για όλα;

Γιατί έχουμε ενοχές όταν δεν αισθανόμαστε καλά; Και τι ακριβώς δημιουργεί όλον αυτό τον κυκεώνα των ενοχών μας; Ο πρώτος λόγος είναι πως στη γρήγορη εποχή που ζούμε όλα τα ερωτήματα θα έπρεπε να έχουν απαντηθεί και όλα τα προβλήματα να έχουν λυθεί. Έτσι, σπάνια κοπιάζουμε για ένα στόχο ή ένα σκοπό. Αν πεινάς, υπάρχει το delivery, κι αν ψάχνεις σπίτι, θα το βρεις στο Διαδίκτυο. Συνεπώς, θεωρούμε τα πάντα δεδομένα. Ακόμη και την ευτυχία μας. Όταν, λοιπόν, κάτι διαταράξει τον κόσμο μας, αυτόματα γινόμαστε δυστυχείς. Από το ένα άκρο περνάμε αυτόματα στο άλλο. Ο δεύτερος είναι πως πάντα υπολογίζουμε την ευτυχία μας με μέτρο σύγκρισης τους άλλους. Τα χρήματα των άλλων είναι πιο πολλά, οι φίλες μου χωρίς παιδιά έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο από μένα, η αδερφή μου έχει καλύτερη δουλειά. Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον, επομένως συνεχώς εξετάζει και αξιολογεί. Ωστόσο, η αδιάκοπη σύγκριση με τους άλλους μάς κάνει να νιώθουμε λιγότερο ευτυχισμένοι, μιας που μας θυμίζει τις –έτσι κι αλλιώς υπάρχουσες– κοινωνικές ανισότητες. Ο τρίτος λόγος είναι πως καθένας από εμάς θέλει να δίνει στους άλλους την εντύπωση πως νιώθει και περνάει τέλεια. Είναι η εικόνα που «μετράει». Η εικόνα, όμως, πολύ συχνά δεν είναι αληθινή.

Ας το δούμε συναισθηματικά

Όλες οι μαμάδες, οι γυναίκες και οι κόρες αυτού του κόσμου φτάνει η στιγμή που αναρωτιόμαστε ποιες είμαστε, τι έχουμε, αν είμαστε καλές μάνες και τι παραπάνω θα μπορούσαμε να κάνουμε. Συνήθως όλες αυτές τις σκέψεις ακολουθεί μια κρίση πανικού ή άγχους. Ο δρ. Νικ Μπέιλις, ψυχίατρος στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, στο βιβλίο του Ο δύσκολος δρόμος για την ευτυχία μάς λέει πως δεν υπάρχουν θετικά ή αρνητικά, καλά ή κακά συναισθήματα. Και όσο πιο πολύ απελευθερωθούμε από την εμμονή μας να είμαστε καλά, τόσο πιο γρήγορα θα απολαύσουμε τη ζωή. Δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να νιώθεις ντροπή, μοναξιά, θυμό και φόβο. Όλα αυτά τα συναισθήματα σε βοηθούν να αντιληφθείς τι συμβαίνει γύρω σου και μέσα σου. «Οι άνθρωποι που αναισθητοποιούν τα συναισθήματά τους δεν μπορούν να πάνε πιο πέρα», μας λέει ο δρ. Μπέιλις. «Όταν μπλοκάρεις τα συναισθήματα και αρνείσαι να παραδεχτείς πως αισθάνεσαι άσχημα, τότε δεν θα εκτιμήσεις ποτέ αυτό που έχεις. Όλοι οι γονείς θέλουν να είναι ευτυχισμένα τα παιδιά τους, αλλά χρειάζεται και να τους δείξουν πόσο τα αγαπούν, παρόλο που τα μαλώνουν. Οι συναισθηματικές εμπειρίες μπορεί να είναι επώδυνες, αλλά και πολύ απολαυστικές και αποτελεσματικές. Άλλωστε η ζωή έχει χιλιάδες αποχρώσεις», καταλήγει. Όταν, λοιπόν, η απόχρωση που θα αποτύπωνε καλύτερα τη διάθεσή σας είναι γκρι ή μαύρη, μην προσπαθήσετε να την αλλάξετε. Κανένας δεν θέλει να πονάει, αλλά όταν συμβαίνει αυτό είναι σκόπιμο απλώς να το δεχόμαστε. Δεν είναι ανάγκη να λέμε ψέματα γι’ αυτό. Άλλωστε, ποιος λέει πως είσαι υποχρεωμένος να νιώθεις ευτυχισμένος συνέχεια; Κάποιες φορές αρκεί απλώς να νιώθεις, να είσαι σε επαφή με τον εαυτό σου. Επιπλέον, όσο πιο πολύ μοιράζεσαι με τους γύρω σου, τόσο αυτά τα επώδυνα συναισθήματα μικραίνουν μέσα σου και μόνο η έκφρασή τους σε ανακουφίζει.

Τα θετικά της αρνητικής διάθεσης

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου της Νότιας Ουαλίας, οι άνθρωποι με ελεγχόμενη αρνητική διάθεση διέθεταν καλύτερη κριτική σκέψη και έδιναν μεγαλύτερη προσοχή στο περιβάλλον τους σε σχέση με τους πιο χαρούμενους ανθρώπους, οι περισσότεροι από τους οποίους είχαν την τάση να πιστεύουν ό,τι τους έλεγαν. Σύμφωνα με την έρευνα, η θλίψη… προωθεί τις διαδικασίες επεξεργασίας των πληροφοριών, που απαιτούνται για την αντιμετώπιση περισσότερο κρίσιμων καταστάσεων. Επίσης, οι άνθρωποι με «κακή διάθεση» ήταν επίσης λιγότερο πιθανό να παίρνουν παρορμητικά αποφάσεις με βάση τις φυλετικές ή θρησκευτικές προκαταλήψεις τους και να κάνουν λάθη όταν κλήθηκαν να ανακαλέσουν ένα γεγονός στο οποίο ήταν μάρτυρες. Η μελέτη συμπεραίνει, επίσης, ότι οι θλιμμένοι άνθρωποι είναι καλύτεροι στο να εκφράζονται με γραπτά επιχειρήματα, ενώ μία «ελαφρώς αρνητική διάθεση μπορεί πράγματι να προωθήσει ένα περισσότερο σαφές και τελικώς περισσότερο επιτυχημένο τρόπο επικοινωνίας».

Τα θετικά των ενοχών

Οι υγιείς, δηλαδή οι χρήσιμες ενοχές, αποτελούν τη φωνή της λογικής και της συνείδησής μας. Πρόκειται για τους εσωτερικούς κανόνες που μας αποτρέπουν από πράξεις που έρχονται σε αντίθεση με την ηθική μας. Επίσης, μας βοηθούν να ελέγξουμε το θυμό, την επιθετικότητα, τον εγωισμό ή την απληστία. Δηλαδή, οι σωστές ενοχές δίνουν έμφαση στο λάθος, χωρίς όμως να επηρεάζουν την αυτοεκτίμησή μας, και μας δίνουν την ευκαιρία να βελτιωθούμε και να γίνουμε καλύτεροι.

Με τη συνεργασία της Κατερίνας Θεοδωρίδου (ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια).

imommy