Βοήθεια! Πώς να τους γνωρίσω τον νέο μου σύντροφο;

Το διαζύγιο είναι μακρινός εφιάλτης κι εσείς ξεκινάτε μια νέα ζωή μ έναν καινούργιο σύντροφο, τον οποίο πρέπει να γνωρίσετε και στα παιδιά σας. Πώς θα γίνει η πρώτη γνωριμία χωρίς λάθη;

Με τη συνεργασία της Δήμητρας Σφήκα, ψυχολόγου, οικογενειακής θεραπεύτριας

Της Ελένης Χαδιαράκου

Ο φόβος του αν θα έπρεπε να γνωρίσουν και πώς τα παιδιά τον καινούργιο της σύντροφο είναι ο πιο συνηθισμένος για μια σύγχρονη διαζευγμένη μητέρα. Πώς θα δεχτούν τον άνθρωπο αυτό; Σαν πατέρα ή σαν κάποιον που μπορεί να είναι φίλος της οικογένειας; Ποιος θα είναι ο δικός του ρόλος; Είναι άραγε έτοιμα να συγκατοικήσουν; Είναι αυτός έτοιμος να μείνει με μια γυναίκα που έχει παιδιά κι έναν πρώην σύζυγο, ο οποίος θα είναι μπλεγμένος στη ζωή της με το ρόλο του φυσικού πατέρα; Και πώς θα αντιμετωπίσετε την πιθανή ζήλια και την άρνηση του πρώην σας να μπει ένα νέο άτομο στη ζωή του παιδιού αλλά και στη δική σας;

Σύμφωνα με την κυρία Δήμητρα Σφήκα, ψυχολόγο και οικογενειακή θεραπεύτρια, όλες οι διαζευγμένες γυναίκες διακατέχονται από τον ίδιο ακριβώς φόβο: πώς θα αξιολογήσουν τα παιδιά τους την ερωτική τους επιλογή. Ο συγκεκριμένος φόβος αποτελεί σύμπτωμα που έχει να κάνει με τη δυσκολία ενηλικίωσης και ανεξαρτητοποίησης της ίδιας της γυναίκας, αλλά και με τα ενοχικά συναισθήματα που πιθανόν έχει προς τα παιδιά λόγω του διαζυγίου.

Η μητρότητα είναι μια κατάσταση που εμπεριέχει ευθύνη. Όμως μια μητέρα οφείλει, εκτός από υπεύθυνη, να νιώθει και ελεύθερη. Με το να αποζητάμε μονίμως την

αποδοχή των παιδιών μας ή την έγκρισή τους σε οτιδήποτε κάνουμε ουσιαστικά είναι σαν να τους παραχωρούμε την εξουσία, γεγονός που τους προκαλεί από τη μια αγωνία, από την άλλη τεράστια ευθύνη, την οποία και δεν μπορούν να αντέξουν οι μικροί τους ώμοι.

Έτσι κι αλλιώς, ένα παιδί δεν γνωρίζει ακριβώς τι είναι καλό και τι κακό για τη μητέρα του. Δεν έχει ούτε την κρίση ούτε την εμπειρία για να γνωρίζει. Από την άλλη, είναι και η ψευδαίσθηση ότι μπορούν να ορίζουν τη ζωή της μαμάς τους. Αν εκείνη παρουσιάσει τον νέο της σύντροφο τρέμοντας, ή σαν κάποιο δύσκολο τεστ που πρέπει η ίδια να περάσει, τότε τοποθετεί αυτόματα τα παιδιά της στο ρόλο του κριτή.

Οι νέες μητέρες είναι κατά κάποιον τρόπο μπλοκαρισμένες στο ρόλο τους. Σκέφτονται πολύ τις συνέπειες των πράξεών τους στη ζωή των παιδιών τους και ταυτόχρονα νιώθουν συνεχώς να αυτοτιμωρούνται. Φοβίες και συνέπεια, ευθύνη και ανασφάλειες, όλα μαζί μπερδεύονται κάτω από την ομπρέλα των ενοχών. «Πώς να τολμήσω να τους πω πως αγαπώ έναν άλλον άντρα εκτός από τον πατέρα τους χωρίς να το εισπράξουν ως απόρριψη; Πώς να τους κάνω να τον αγαπήσουν; Και πότε να τους τον γνωρίσω;»

Ποια είναι η κατάλληλη στιγμή να τους μιλήσετε γι’ αυτόν;

Η αναγγελία ενός καινούργιου προσώπου στη ζωή του παιδιού έτσι κι αλλιώς είναι κάτι που θα του προκαλέσει ταραχή. Για τους ενηλίκους, η νέα γνωριμία σημαίνει μεταβατική περίοδο. Αλλά τα παιδιά δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τη λέξη μετάβαση, πολύ απλά γιατί δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν (και να δεχτούν) το «μετά». Η καινούργια γνωριμία, λοιπόν, θα δημιουργήσει ένα μεγάλο ωστικό κύμα αλλαγών στη συμπεριφορά τους. Οι γονείς, έχοντας συνείδηση αυτού του ωστικού κύματος που συνεπάγεται μια τέτοια αλλαγή, αναρωτιούνται ποια είναι η πιο κατάλληλη στιγμή. Αρχίστε λοιπόν με το να τους πείτε πως έχετε συναντήσει κάποιον πολύ σημαντικό για εσάς άνθρωπο, χωρίς όμως να προχωρήσετε αμέσως σε πολλές λεπτομέρειες.

Σύμφωνα με την κ. Σφήκα «τα παιδιά δεν υπάρχει λόγος να έχουν ανοιχτό παράθυρο στην ιδιωτική ζωή των γονιών τους. Τα βάζουμε μόνο σε εκείνο το κομμάτι που τα περιλαμβάνει και τα αφορά». Το σωστό timing είναι όταν υπάρχει ανάμεσα στη μητέρα και στο παιδί συναισθηματική άνεση και ασφάλεια. Βέβαια, η σχέση μεταξύ γονιού και παιδιού είναι μια σχέση ζωντανή, που αλλάζει και βελτιώνεται με τον καιρό και δεν στηρίζεται σε συγκεκριμένες οδηγίες χρήσης, οπότε δεν μπορούμε να πούμε πότε είναι η κατάλληλη στιγμή. Το μόνο σίγουρο είναι πως κάθε αλλαγή που προκύπτει στη ζωή των γονιών πρέπει να συζητιέται, να προετοιμάζεται και να είναι σταδιακή. Όσον αφορά τον τρόπο που θα πρέπει να το πούμε, επίσης δεν υπάρχουν οδηγίες χρήσης. Σε γενικές γραμμές, υπάρχουν δύο τρόποι που επιλέγουν συνήθως οι γονείς. Ο πρώτος είναι ο επίσημος, ο οποίος είναι πιο αγωνιώδης και σχετικά δραματικός, και ο δεύτερος είναι ο πιο αυθόρμητος και αφελής, αλλά εκεί υπάρχει το ρίσκο το παιδί να μην πάρει στα σοβαρά το γεγονός και να μην το αντιμετωπίσει με τον απαιτούμενο σεβασμό. Πάντως, επειδή τα παιδιά έχουν ένστικτο, αυτό που θα πρέπει να ξέρουν οι γονείς είναι ότι μπορούν να διακρίνουν την αγωνία και το άγχος τους ακόμη κι όταν υπάρχει επιφανειακή ηρεμία στο πρόσωπό τους.

Οι κατάλληλες λέξεις για να το πείτε

Η τάση για ωραιοποίηση των καταστάσεων είναι συνηθισμένη τακτική για τους γονείς, αφού κανείς δεν θέλει να δείχνει την άσχημη πλευρά της ζωής στα παιδιά. Η Μαρίνα, μητέρα του οχτάχρονου Γιώργου, παραδέχτηκε κάποια στιγμή πως δεν έπρεπε να υπερβάλει για τα προσόντα του νέου της συντρόφου. «Στην αρχή, ο Γιώργος με άκουσε με προσοχή και μετά έβαλε τα κλάματα. Δηλαδή, αν ο Φάνης είναι ευγενικός, αστείος και καλός, ο μπαμπάς είναι άχρηστος;» Προσοχή, λοιπόν, στα πολύ κολακευτικά προφίλ, γιατί κάποιες φορές λειτουργούν δυσφημιστικά σε σχέση με τον άλλο γονιό, τον απόντα, και το παιδί, για να δημιουργήσει ολοκληρωμένη εικόνα για τη ζωή, χρειάζεται να έχει σωστή εικόνα και για τους δυο γονείς του. Γι’ αυτό και το καινούργιο πρόσωπο θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με σύνεση και λεπτότητα. Όσα λιγότερα λέμε, τόσα περισσότερα κερδίζουμε. Κάθε χωρισμένος γονιός έχει το δικαίωμα να συνεχίσει τη ζωή του και να αναζητήσει έναν νέο σύντροφο, χωρίς να είναι απαραίτητη η συγκατάθεση των παιδιών του. Όταν ο ίδιος νιώσει έτοιμος για τα συναισθήματα αλλά και τις προθέσεις του νέου του συντρόφου, μπορεί να εξηγήσει στο παιδί πως έχει ανάγκη από κάποιο πρόσωπο στη ζωή του. Στην αρχή, εκείνο μπορεί να αντιδράσει, αφού πάντα τρέφει κάποια κρυφή ελπίδα επανασύνδεσης των γονιών του. Αυτό λοιπόν που θα πρέπει να κάνει η μητέρα (ή ο πατέρας) είναι να του δώσει την ευκαιρία να εκφράσει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του χωρίς να το πιέσει να δεχτεί τον νέο σύντροφο αμέσως.

Τα καλύτερα μέρη για να τους το πείτε

Μια ακόμη στρατηγική ερώτηση που πρέπει να θέσουν στον εαυτό τους οι γονείς είναι το πού θα γίνουν οι συστάσεις. Οι περισσότεροι ποντάρουν πολύ στο σωστό μέρος, το οποίο πιστεύουν πως θα απαλύνει την αμηχανία της πρώτης συνάντησης. Ένα γεύμα σε εστιατόριο, μια βόλτα στο πάρκο, ένα σνακ στο οικογενειακό περιβάλλον, γιατί όχι; Όλα είναι δεκτά, αρκεί το παιδί να μπορεί να αισθάνεται καλά και ότι δεν τον απορρίπτουν οι ενήλικοι. Και μην ξεχνάτε πως τα παιδιά έχουν κεραίες οι οποίες μπορούν να αντιληφθούν την ψεύτικη συμπεριφορά, την ψεύτικη χαρά και όλους τους χειρισμούς που μπορούν να κάνουν οι μεγάλοι.

Πρέπει να γνωρίσουμε τον νυν στον πρώην μας;

«Η σχέση ανάμεσα στον πρώην και στον νυν πρέπει να είναι, αν όχι καλή, τουλάχιστον ισορροπημένη, αλλιώς ενδεχομένως να δημιουργηθεί εμπόλεμη κατάσταση, στην οποία ο πλέον ανίσχυρος αποδέκτης θα είναι το παιδί», όπως χαρακτηριστικά μας λέει η κ. Σφήκα. Αν οι σχέσεις σας δεν είναι καλές, ίσως στο παιδί δημιουργηθούν αισθήματα αγωνίας, ενοχής και φόβου. Αν πάντως οι σχέσεις της μητέρας με τον πρώην είναι καλές, τότε η γνωριμία αυτή θα καθησυχάσει κατά πολύ τον πρώην σύντροφο, ιδιαίτερα για θέματα που αφορούν τη σωματική και ψυχική ακεραιότητα του παιδιού.

Γιατί τα παιδιά αντιστέκονται;

Αρνούμενα να δουν και να αναγνωρίσουν τον καινούργιο ή την καινούργια σύντροφο, τα παιδιά έχουν πολλές φορές μια συμπεριφορά επιθετική ή καταθλιπτική. Οι θεραπευτές επιμένουν πως συνήθως οι αρνητικές συμπεριφορές είναι μέσο για να δείξουν πως έχουν θέση στην οικογένεια και πως δεν θα αφήσουν κανέναν να τους πάρει αυτό το ρόλο. Όταν νιώθουν ασφαλή, σίγουρα για την αγάπη σας και τους απαντάτε σε όλες τις ερωτήσεις, τότε κερδίζετε πίστα. Πρέπει όμως να θυμάστε πως είναι απαραίτητο να καταστήσετε σαφές ότι δεν πρόκειται να αλλάξετε γνώμη.

Να περιμένω να μεγαλώσει;

Η ηλικία του παιδιού παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στο πώς θα αντιμετωπίσει τη νέα σχέση της μητέρας του. Τα μικρά παιδιά είναι πολύ πιο δεκτικά, αντίθετα με τους εφήβους, που μέσα από τη θέση της παντοδυναμίας τους νιώθουν να χάνουν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους και αντιδρούν πολύ πιο απόλυτα και επιθετικά.

kids.in.gr