Περιορίστε τον κίνδυνο του διαβήτη της κύησης

Από: Νινέττα Φαφούτη

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για να προστατεύσετε την δική σας υγεία αλλά και του μωρού σας.

Μία στις είκοσι εγκύους περίπου ζει το πιο χαρούμενο γεγονός της ζωής της, τη σύλληψη και τη γέννηση ενός παιδιού, με τη σκιά του διαβήτη της κύησης, αυτής της μορφής διαβήτη που εμφανίζεται μόνο στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Τι λάθος κάνει η μητέρα φύση;

Οι ορμόνες που εκκρίνονται από τον πλακούντα, το όργανο που παρέχει τροφή στο αγέννητο μωρό μέσω του ομφάλιου λώρου, κάνουν τα κύτταρα της μέλλουσας μητέρας ανθεκτικά στην επίδραση της ινσουλίνης, της ορμόνης που μειώνει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα. Εξαιτίας αυτής της ανθεκτικότητας στην ινσουλίνη ο οργανισμός δεν χρησιμοποιεί το σάκχαρο του αίματος όπως θα έπρεπε. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η φύση σκόπιμα κάνει τις μέλλουσες μαμάδες ανθεκτικές στην ινσουλίνη ώστε να αυξάνεται η ποσότητα του σακχάρου και των θρεπτικών ουσιών που διαθέτουν στο μωρό τους που αναπτύσσεται. Καμιά φορά, όμως, το σάκχαρο του αίματος φτάνει σε επικίνδυνα για την υγεία επίπεδα, προκαλώντας προβλήματα και στη μητέρα και στο παιδί. Οι επιστήμονες δεν έχουν βρει ακόμη με βεβαιότητα την αιτία, αλλά ο διαβήτης της κύησης δεν μπορεί να προληφθεί όπως ο διαβήτης τύπου 2 (ο διαβήτης των ενηλίκων).

Προβλήματα του νεογνού
Συνήθως, όταν η μητέρα έχει παρουσιάσει διαβήτη της κύησης, το μωρό γεννιέται μεγάλο εξαιτίας της μεγάλης ποσότητας σακχάρου του αίματος που περνά μέσω του πλακούντα από τη μητέρα προς αυτό. Η αυξημένη ινσουλίνη που εκκρίνεται από το έμβρυο λόγω του αυξημένου σακχάρου που προέρχεται από τη μητέρα, έχει δράση αυξητική στην ενδομήτριο ζωή και προκαλεί αυξημένη εναπόθεση λίπους, γλυκογόνου και πρωτεϊνών. Έτσι τα μωρά γίνονται παχύσαρκα, πληθωρικά με μακροσωμία (όπως είναι ο ιατρικός όρος για το υπερβολικό βάρος του νεογνού) έχουν αυξημένες πιθανότητες να τραυματιστούν κατά τον τοκετό, να γεννηθούν με καισαρική τομή και να παρουσιάσουν χαμηλή περιεκτικότητα σακχάρου στο αίμα ή ίκτερο κατά τις πρώτες ημέρες μετά τη γέννηση. Είναι επίσης ευάλωτα στο σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας (RDS), μια διαταραχή που τους δυσκολεύει την αναπνοή. Μπορούν να παρουσιάσουν υπασβεστιαιμία, και υπερφωσφαταιμία, ενώ μεγαλώνοντας έχουν αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου 2 σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.

Ποιες μέλλουσες μαμάδες έχουν αυξημένο κίνδυνο;
Εμφανίζεται μόνο σε εγκύους, οι οποίες δεν έπασχαν προηγουμένως διαβήτη τύπου 1 ή 2. Ωστόσο οι επικίνδυνοι παράγοντες είναι ίδιοι με του διαβήτη τύπου 2:
– οικογενειακό ιστορικό διαβήτη
– υπερβολικό βάρος
– ορισμένα φυλετικά χαρακτηριστικά
– εμφάνιση διαβήτη της κύησης σε προηγούμενη εγκυμοσύνη.
Έγκυες με λίγες πιθανότητες να παρουσιάσουν διαβήτη κύησης είναι οι μικρότερες από 25 ετών, χωρίς ιστορικό παθολογικής δοκιμασίας γλυκόζης, χωρίς 1ου βαθμού συγγενείς με σακχαρώδη διαβήτη.
Αλλά και πάλι, εάν έχετε ήδη παρουσιάσει διαβήτη της κύησης ή ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου, μην πανικοβάλλεστε. Οι περισσότερες γυναίκες αντιμετωπίζουν με επιτυχία το πρόβλημα και γεννούν υγιέστατα παιδάκια.

Κάντε νωρίς τις εξετάσεις
Σε κάθε περίπτωση, είναι ζωτικής σημασίας η όσο το δυνατόν πιο έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία του διαβήτη της κύησης.
Εάν ήδη πάσχετε από διαβήτη και σκοπεύετε να δημιουργήσετε οικογένεια, ή να μεγαλώσετε αυτήν που ήδη έχετε, η συνεχής παρακολούθηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα σας αποκτά ζωτική σημασία καθώς η ρύθμισή του πριν τη σύλληψη ελαττώνει τις πιθανότητες συγγενών ανωμαλιών του εμβρύου.
Οι εξετάσεις για το διαβήτη της κύησης ανήκουν στη ρουτίνα της προγεννητικής φροντίδας. Οι περισσότερες γυναίκες υποβάλλονται σε εξέταση ανοχής της γλυκόζης από το στόμα (OGTT). Σε αυτή την εξέταση, θα σας δώσουν να πιείτε ένα διάλυμα γλυκόζης και μετά από μία ώρα θα πάρουν δείγμα αίματος από το χέρι σας για να ελεγχθεί η περιεκτικότητα σε γλυκόζη. Τιμή ίση ή μεγαλύτερη από 140 mg/dl σημαίνει την παρουσία διαβήτη της κύησης, αλλά ο γιατρός σας θα σας ζητήσει να κάνετε περαιτέρω εξετάσεις για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση.
Παρότι οι περισσότερες μέλλουσες μαμάδες υποβάλλονται σε εξετάσεις για την παρουσία διαβήτη της κύησης στην αρχή του τρίτου τριμήνου, ρωτήστε το γιατρό σας μήπως μπορείτε να κάνετε τις εξετάσεις νωρίτερα. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι όσο πιο νωρίς γίνουν οι εξετάσεις τόσο πιο νωρίς τίθεται υπό έλεγχο η πάθηση. Η έγκαιρη ελάττωση των υδατανθράκων της τροφής , ελαττώνουν την γλυκόζη του αίματος και οδηγούν σε βελτίωση της έκβασης της κύησης. Μειώνεται ο κίνδυνος συγγενών ανωμαλιών, λοιμώξεων και πρώιμου τοκετού.

Έξι τρόποι αντιμετώπισης του διαβήτη της κύησης
Να παίρνετε βάρος αργά και σταθερά
Παρότι πρέπει να πάρετε κιλά στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ώστε να είστε σε θέση να συντηρήσετε και το παιδί σας, το υπερβολικό βάρος θα κάνει το αίμα σας ακόμη πιο ανθεκτικό στην ινσουλίνη από όσο ήταν ήδη. Εάν έχετε φυσιολογικό βάρος στην αρχή της εγκυμοσύνης, θα πάρετε 12-16 κιλά. Εάν είστε ήδη υπέρβαρη, προσπαθήστε να περιορίσετε το βάρος που θα πάρετε σε 7-12 κιλά.
Να κάνετε ήπια γυμναστική μισή ώρα την ημέρα
Ακόμη και ένας μικρός καθημερινός περίπατος θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε το διαβήτη της κύησης. Η άσκηση κάνει τα μυϊκά κύτταρα πιο ευαίσθητα στην ινσουλίνη, ακόμη κι αν δεν χάνετε βάρος. Επιπλέον, η ήπια άσκηση συμβάλλει στην αντιμετώπιση και άλλων προβλημάτων που συνδέονται με την κύηση, όπως ο πόνος στην πλάτη, η κατακράτηση υγρών και η δυσκοιλιότητα.
Να τρώτε επαρκώς, όχι για «δύο»
Το να τρώτε τις σωστές ώρες τις σωστές ποσότητες είναι ο καλύτερος τρόπος για να ελέγχετε το σάκχαρο του αίματος. Μια έγκυος γυναίκα (με εξαίρεση όσες περιμένουν περισσότερα από ένα παιδιά) χρειάζεται ημερησίως μόνο 300 θερμίδες επιπλέον για να θρέψει το έμβρυο.
Να τρώτε μικρά γεύματα
Σταδιακά με την πρόοδο της εγκυμοσύνης και την αύξηση του μεγέθους της μήτρας , η έγκυος αρχίζει να νιώθει χορτάτη πριν καν καθίσει στο τραπέζι. Η λύση είναι να αντικαταστήσετε τα δύο η τρία μεγάλα γεύματα της ημέρας με πολλά μικρά γεύματα. Όπως δείχνουν οι έρευνες, αυτά τα μικρογεύματα, πέρα από το ότι σας βοηθούν να ξεπεράσετε την αίσθηση του κορεσμού, βοηθούν και στη διατήρηση της ινσουλίνης σε χαμηλά επίπεδα.
Να παρακολουθείτε το σάκχαρο του αίματος
Εάν έχετε παρουσιάσει διαβήτη της κύησης, να ελέγχετε το αίμα σας σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρας ώστε και εσείς και ο γιατρός σας να γνωρίζετε κατά πόσον οι αλλαγές στον τρόπο ζωής σας ήταν αρκετές για να διατηρηθεί το σάκχαρο σε φυσιολογικά επίπεδα ή χρειάζεστε φάρμακα.
Να προγραμματίσετε ένα τσεκ-απ μετά τον τοκετό
Θα περάσουν αρκετές εβδομάδες από τη γέννηση του μωρού σας μέχρι να υποχωρήσει ο διαβήτης. Για να βεβαιωθείτε ότι έχει υποχωρήσει ο γιατρός θα σας ζητήσει μια σειρά από εξετάσεις αίματος – συνήθως την επομένη του τοκετού, μετά από 6 εβδομάδες και, εάν τα αποτελέσματα είναι φυσιολογικά, τουλάχιστον μια φορά το χρόνο.

Έχετε ήδη διαβήτη; Μην ανησυχείτε, απλώς ελέγξτε τον.
Εάν έχετε διαβήτη τύπου 1 ή 2 και παίρνετε ινσουλίνη, θα χρειαστεί να αυξήσετε τη δόση. Εάν έχετε διαβήτη τύπου 2 και παίρνετε φάρμακα από το στόμα, θα χρειαστεί να τα αντικαταστήσετε με ινσουλίνη, κατά προτίμηση πριν μείνετε έγκυος. Έτσι θα εξασφαλίσετε ότι το σάκχαρο του αίματος θα βρίσκεται σε φυσιολογικά επίπεδα πριν τη σύλληψη του μωρού σας. Θα πρέπει επίσης να παρακολουθείτε συχνά το σάκχαρο του αίματος, όσο συχνά σας υποδεικνύει ο γιατρός σας, και να ακολουθείτε τις συμβουλές που σας δίνουν οι ειδικοί για τη διατροφή και τη φυσική άσκηση. Εάν οι αλλαγές στη διατροφή και στην άσκηση δεν αρκούν για να ελέγξετε το σάκχαρο, ο γιατρός μπορεί να σας συστήσει να κάνετε ενέσεις ινσουλίνης.
Οι ειδικοί που χρειάζεστε
Εάν έχετε διαβήτη, πρέπει να οργανώσετε γύρω σας μια ομάδα ειδικών που θα σας προσφέρουν την καλύτερη δυνατή φροντίδα πριν, κατά και μετά την εγκυμοσύνη. Στην ομάδα αυτή πρέπει να περιλαμβάνονται:
– Ένας ενδοκρινολόγος, εξειδικευμένος σε θέματα διαβήτη, ο οποίος έχει παρακολουθήσει και άλλες γυναίκες με διαβήτη.
– Ένας μαιευτήρας, που ειδικεύεται σε εγκυμοσύνες υψηλού κινδύνου και έχει παρακολουθήσει και άλλες γυναίκες με διαβήτη.
– Μια διπλωματούχος μαία εξειδικευμένη σε θέματα διαβήτη, που θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε το διαβήτη σας στη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
– Ένας διπλωματούχος διατροφολόγος, που θα οργανώνει τα γεύματά σας ανάλογα με τις ανάγκες σας στη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
– Ένας παιδίατρος ή ένας νεογνολόγος (γιατρός για τα νεογέννητα) που ειδικεύεται στα προβλήματα που μπορεί να προκληθούν σε μωρά των οποίων η μητέρα πάσχει από διαβήτη.

Η άσκηση κάνει καλό!
Η σωματική άσκηση βοηθά τις γυναίκες με διαβήτη της κύησης να μειώσουν την αντοχή στην ινσουλίνη που αποτελεί βασική αιτία της πάθησης. Οι γιατροί συνιστούν στις μέλλουσες μαμάδες άσκηση 20-30 λεπτών ημερησίως. Ζητήστε την έγκριση του γιατρού σας πριν διαλέξετε οποιοδήποτε είδος γυμναστικής. Πάντως, ο καθημερινός περίπατος όχι μόνο μειώνει τις πιθανές επιπτώσεις του διαβήτη της κύησης, αλλά σε πολλές περιπτώσεις καταπολεμά οριστικά την πάθηση. Ένας μόνο μυς στη διάρκεια της φυσικής άσκησης αυξάνει την κατανάλωση σακχάρου του αίματος μέχρι 35 φορές.

Με την συνεργασία του κ. Σπύρου Βλάχου (μαιευτήρας – γυναικολόγος)

imommy